Minimum Equipment List
Uçuşa başlamadan önce hava aracını emniyetle uçabilmesi için genel bir kontrolden geçiririz. Hatta kalkıştan önce de bu kontrollere devam ederiz. Amacımız emniyetli bir uçuş geçirmektir. Peki bu kontroller esnasında bir arıza ile karşılaştığımızda ne yaparız ? Problem büyükse hiç risk almadan uçuşu iptal edip bakım ekibinin arızalı sistemi tamir etmesini bekleriz. Peki problem küçük ise?? Örneğin gündüz uçuşu yapacaksınız ve sol taraftaki pozisyon ışıklarınız çalışmıyor ? Uçuşa devam mı yoksa iptal mi ?Olası bir kaza durumunda arızalı şekilde uçuşa çıktığınız için bütün sorumluluk sizin mi olacak?
Bu kararı vermek için genel olarak iki yöntem mevcuttur. Birincisi onaylı MEL(Minimum Equipment List) kullanımı diğeri ise FAR 91.213‘tür.
MEL: Minimum Equipment List Hava aracını belirli bir şartta(IFR/VFR/Night etc..) emniyetle uçurulabilmesi için gerekli minimum teçhizat listesidir. Herhangi bir arız ile karşılaşan pilot listeyi kontrol ederek gerekirse ilgili parça onarılıncaya kadar uçuşu iptal eder. Pek MEL nasıl oluşur?
MEL aslında Master Minimum Equipment List‘in uçak için özelleşmiş halidir. FAA /CAA uçak tipleri için bir MMEL oluşturur. Bu listede hava aracı tipindeki tüm ekipmanlar listeye dahil edilir.Listede hangi parçalar arızalı olsa dahi uçuşa devam edebileceği listelenir. MEL sahibi olmak isteyen üretici yada işletici ilgili otoriteye başvurur ve o uçak tipi için MMEL talep eder. Bu noktadan sonra istek yapan MMEL ile birlikte uçuş ve bakım manuellerini kullanarak prosedür dokümanı hazırlar. Bu prosedür dokümanı hava aracını belirli bir sistem kaybında uçuşa elverişliliği konusunda bilgileri içerir. Bu prosedürler Bakım Usulleri (Maintenance Procedures-M) ve İşletim Usulleri(Operating Procedures-O)’ni içerir. Yetkili Bakım ekipleri M prosedürlerini, operatör ise işletim usullerini uygulaması gerekir. O prosedürü için çalışmasına ihtiyaç duyulan tüm ekipmanların listesi belirtilir. Daha sonra hazırlanan prosedür listesi onaylanması için otoriteye gönderilir. Otorite denetleyicisi bir yetki mektubu (Letter of Authorization-LOA) gönderir. Böylece uçağınızın FAR -91.213’e göre yapılan düzenlemelere göre değil MEL’e göre karar verip uçurabilirsiniz. (Örneğin RNAV kabiliyeti için uçağımızın sistemlerinin onaylı olması gerekir)
Toparlarsak MEL=MMEL+Prosedür Dokümanı+Yetki Mektubu(LOA)
MEL uçuş esnasında hava aracında bulunmalı ve sadece belirli bir hava aracı için kullanılabildiği unutulmamalıdır.
Eğer elimizde MEL yok iken uçağı uçurmak istersek FAR91.213 yöntemi mevcuttur. Buna göre bazı sorulara cevap vererek sistemin gerekli olup olmadığına karar veririz.
- Etkilenen sistem VFR gündüz tip uçabilirlik sertifikasının bir parçası mı? Evet ise uçulamaz ,Hayır ise
- Etkilenen sistem uçak ekipman listesinde veya işletim usulü sistemimde gerekli bir ekipman mı?)(ILS gibi) Evet ise uçulamaz, Hayır ise
- Etkilenen sistem başka bir düzenleme tarafından zorunlu olarak listelenmiş mi?(Örneğin bazı ülkelerin MODE-C transpondır sistemi zorunlun hale getirmesi)Evet ise uçulamaz, Hayır ise
- Etkilenen ekipmanın Uçuşa Elverişlilik direktiflerine göre faal olması gerekiyor mu? Evet ise uçulamaz , Hayır ise son basamak…
Etkilenen sistem hava aracından sökülür veya etkisiz hale getirilerek üzerine faal olmadığını belirten bir uyarı levhası konulur.
Türkiye için yetkili otoritemiz: Hava Araçları Teknik Şube Müdürlüğü’dür. Görev sorumluluklarındaki ilk madde şu şekildedir:
- Hava araçlarının MEL’e (Minimum Equipment List – Asgari Donanım Listesi) uygun olarak uçuşa elverişli bir şekilde görev yapmalarını sağlar.
Arızaların hava aracınızı etkilemediği emniyetli uçuşlar…
FAA tarafından bazı uçaklara ait MMEL : http://fsims.faa.gov/PICResults.aspx?mode=Publication&doctype=MMEL
CAA tarafından bazı uçaklara ait MMEL :http://www.caa.co.uk/application.aspx?catid=33&pagetype=65&appid=11&mode=list&type=sercat&id=16
